A Escola de Artes e Oficios, 130 anos na Historia de Vigo

Serra de cinta utilizada nos estaleiros Cardama entre os anos 30 e 70, deseñada por "La Industriosa" de Antonio Sanjurjo Badía e restaurada por "Industrias Jovial" en 2019. José Cardama (ademais de alumno durante 10 anos antes de fundar o estaleiro) e Sanjurjo eran protectores da EMAO e os seus traballadores eran formados aquí, existindo así unha relación importante entre a escola e os que serían protagonistas do desenvolvemento económico industrial e social de Vigo.

Cando falamos de edificios históricos na nosa cidade non nos podemos esquecer da EMAO, Escola Municipal de Artes e Oficios, unha das construcións viguesas máis representativas do estilo ecléctico do francés Michel Pacewicz.

A historia do edificio vai acompasada coa da institución que alberga, tan importante e esencial para a propia historia e o desenvolvemento de Vigo como cidade industrial e obreira.

En 1886 os ilustres cidadáns Eduardo Chao, Eugenio Montero Ríos, Augusto Bárcena e Manuel Diego Santos detectan que o crecente e cada vez máis forte pulo industrial da cidade precisa dun programa de estudos de ensinanzas básicas e capacitación para os traballadores, e así, inspirados na filosofía das Institucións de Libre Ensinanza, crean a través da sociedade de socorros mútuos "La Cooperativa" a viguesa Escola de Artes e Oficios nunha primeira sede na actual rúa de Eduardo Iglesias (daquela rúa do Circo).

Plano da cidade deseñado por Ramiro Pascual en 1912

No ano 1900 o filántropo José García Barbón doa o novo edificio deseñado por Pacewicz para a escola e a xestión da mesma pasa a ser do Concello. Ao tempo, creáse a primeira biblioteca da cidade na escola, que segue a funcionar hoxe en día. Asemade, o laboratorio municipal tamén comenzou a súa andadura nas instalacións da escola, onde permaneceu ata o ano 1931.

En 1904 construíuse o edificio anexo sito na esquina da rúa Pontevedra con Rosalía de Castro, que acolleu e acolle moitos usos complementarios da EAO.

No ano 2016 a Escola cumpriu 130 anos de funcionamento ininterrompido. Ao longo destes anos pasaron pola escola nomes tan recoñecíbeis e recoñecidos como Antonio Sanjurjo Badía, Francisco Cardama Godoy, Fernando Conde, Antonio Cominges Tapias, Paulino Freire, Cesáreo González, Xaime Illa Couto, Silverio Rivas, Camilo Veiga, Reveriano Soutullo...

Tramo da antiga varanda
existente na rúa de Elduayen,
construída por alumnado da EMAO

Para coñecer de preto toda a influencia que tivo a Escola de Artes e Oficios na nosa cidade, os persoeiros que deixaron a súa pegada nela ou as disciplinas artísticas e os oficios que formaron parte da escola inaugurouse en xuño unha exposición comisariada por José Luis Mateo Álvarez (Instituto de Estudos Vigueses) e Rafael Ojea Pérez (técnico de Cultura do Concello e director da EMAO) co mesmo título que este artigo.

A exposición ten unha cantidade inxente de materias expositivos sobre toda a historia da Escola dende a súa creación ata a fin do franquismo (está previsto realizar unha segunda parte proximamente sobre a historia recente) e é moi recomendábel para calquera que estea minimamente interesado na historia de Vigo.

Piano de parede da propiedade de Urania Mella Serrano (anos 20)

Pódese visitar ata o 4 de outubro, de luns a venres en horario de 19h. a 21h. Neste artigo destacamos nas fotos algunhas das cousas que máis chamaron a atencióqn ao autor destas liñas, pero hai moito máis para ver, así que non a perdades.

Fontes documentais:

• Artigos de prensa (Atlántico Diario e La Voz de Galicia)
• Blog Biblioteca da EMAO
• Exposición